Wat speelt er allemaal rondom de Wet DBA, VBAR en de verplichte AOV?

Er is enige onrust in zzp-land door een aantal voorgenomen wijzigingen in wetgeving rondom zzp’ers. Er leven veel vragen over wat er op zzp’ers afkomt en wat dit betekent voor het zelfstandig ondernemerschap. Op deze pagina geven we daarom heldere informatie over wat er speelt, wat er al dan (nog) niet besloten is en vooral wat de eventuele consequenties zijn voor jou als zelfstandig ondernemer.

Het gaat over twee onderwerpen. Schijnzelfstandigheid en de verplichte AOV. Het tegengaan van schijnzelfstandigheid gaat over de wet DBA en in het verlengde daarvan het wetsvoorstel VBAR. In het kader van de mogelijke verplichte verzekering gaat het over het wetsvoorstel BAZ, met daarin opgenomen de mogelijke verplichte AOV tot AOW-leeftijd voor zelfstandig ondernemers.

Wet DBA Wat houdt het in?

Wet DBA staat voor Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. Deze wet is ingevoerd in 2016 en kwam destijds in plaats van de VAR-verklaring. VAR staat voor Verklaring Arbeidsrelatie, waarmee je tot 1 mei 2016 aantoonde dat je als zelfstandige werkte voor een opdrachtgever. Sinds de Wet DBA in werking is getreden toon je dit nu nog aan door een modelovereenkomst op te stellen, waarmee wordt uitgesloten dat er sprake is van loondienst.

De Wet DBA heeft niet de duidelijkheid en rust gebracht die hij moest brengen, waardoor er destijds is besloten deze wet niet te handhaven. Dit heet het handhavingsmoratorium. Het kabinet heeft onlangs besloten dit handhavingsmoratorium op te heffen per 1 januari 2025. Dit betekent dat er vanaf die datum op deze wet gehandhaafd wordt. Bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan een boete en naheffingen krijgen. Er komt wel een overgangsperiode van een jaar. Gedurende dat jaar krijgen werkgevers en werkenden nog geen (vergrijp)boete als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid.

Modelovereenkomsten Belastingdienst

Er gaat echter nog meer veranderen. Het kabinet maakt ook bekend dat er geen modelovereenkomsten meer door de Belastingdienst worden goedgekeurd. Het gebruik van dergelijke modelovereenkomsten vindt het kabinet niet langer houdbaar, omdat modelovereenkomsten geen zekerheid vooraf kunnen geven over het werken buiten dienstverband. Dit hangt namelijk af van hoe er in de praktijk wordt gewerkt, niet van wat er in een contract staat. De lopende modelovereenkomsten worden nog wel geëerbiedigd tot de einddatum van de overeenkomst.

Wanneer ben je dan volgens de Wet DBA een zzp’er?

Er is geen werkgeversgezag, je mag zelfstandig uitvoering geven aan je opdracht. Let op, hierbij gaat het niet om wat er moet gebeuren, maar hoe dat gebeurt.
Er is geen loonvergoeding
Er is geen verplichting tot het persoonlijk verrichten van arbeid
Je werkt met een door de belastingdienst gepubliceerde modelovereenkomst
Je doet niet langdurig exact hetzelfde werk als andere werknemers van het bedrijf
Je bent niet volledig afhankelijk van één opdrachtgever
Het commerciële risico ligt bij jou als ondernemer

Bij handhaving van de wet DBA gaat de Belastingdienst verschillende criteria hanteren om te beoordelen of je echt zelfstandig bent. Aan hoe meer van deze criteria je voldoet, des te waarschijnlijker het is dat de Belastingdienst je als zelfstandig ziet. Het gaat hierbij om de volgende criteria:

Ondernemerschap
Vrijheid in werkwijze
Niet afhankelijk van een enkele opdrachtgever
Eigen werktijden en werkplek
Gebruik van eigen materialen

Hoe zit het met het Wetsvoorstel VBAR?

VBAR staat voor Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden. Dit is een wetsvoorstel wat door toenmalig minister van Gennip op 21 juni jl. ter beoordeling naar de Raad van State is gestuurd. Dit wetsvoorstel moet de Wet DBA gaan vervangen. Na het advies van de Raad van State moet deze wet nog door de Tweede en de Eerste Kamer. Mocht deze wet erdoor komen dan is de geplande invoering in 2026. Het laatste nieuws (november 2024) hierover is dat de minister deze wet gaat heroverwegen en mogelijk met een voorstel tot opknippen/opsplitsen van de zzp-wet komt. Voor nu betekent dit dat dit wetsvoorstel in ieder geval dit jaar niet meer naar de kamer gestuurd wordt.

Het doel van de VBAR is schijnzelfstandigheid te voorkomen en echte zelfstandigen te beschermen. Een belangrijk punt is dat de verantwoordelijkheid voor de beoordeling van de arbeidsrelatie bij de opdrachtgever komt te liggen. Verder gaat dit wetsvoorstel uit van een minimum uurtarief van € 33,- per uur ex BTW. Dit betekent dat in dit wetsvoorstel een uurtarief lager dan EUR 33,- kan wijzen op een verkapt dienstverband.

Onderstaand schema geeft aan of er al dan niet sprake is van een arbeidsrelatie volgens het wetsvoorstel VBAR.

Wat is de stand van zaken m.b.t. de verplichte AOV?

De verplichte AOV wordt beschreven in de Wet BAZ (Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen), dit wetsvoorstel is in juni 2024 ter internetconsultatie voorgelegd. Veel ondernemers hebben hierop gereageerd, het is nog niet duidelijk of het wetsvoorstel op deze reacties aangepast gaat worden. Op dit moment is het aan het huidige kabinet of, en in welke vorm, het wetsvoorstel wordt doorgezet. Indien dit gebeurt dan wordt dit voorstel eerst nog behandeld in de Tweede en de Eerste Kamer.

Waarom maakt de overheid ineens haast met de invoering van een verplichte AOV? De Europese Commissie stelt de verplichte AOV als voorwaarde voor het krijgen van 4,7 miljard uit het Corona herstelfonds. Daarnaast was de verplichte AOV in 2019 ook al opgenomen in het pensioenakkoord.

De laatste geluiden zijn dat deze verplichting, als het doorgaat, mogelijk pas in 2029 ingaat. Het UWV wordt belast met de uitvoering van deze wet. Het is nog maar de vraag of zij deze extra druk aankunnen. Ook is de wachttijd opnieuw ter discussie gesteld, deze gaat mogelijk toch naar 2 jaar. Dit zou betekenen dat je onze voorziening in de wachttijd van de verplichte AOV kunt blijven gebruiken.

Voor wie geldt de verplichte AOV? Deze verplichting is voor alle ondernemers die winst uit onderneming hebben (IB-ondernemers). De verplichting geldt niet voor directeur- grootaandeelhouders, ondernemers die naast hun zelfstandig ondernemerschap ook een loondienstverband hebben en ook niet voor levenspartners die meewerken in de onderneming van hun partner.

Wat gaat deze verplichte AOV straks kosten en wat krijg je voor dat geld? In het eerdere voorstel van medio 2024 staat dat de verplichte AOV € 195 per maand gaat kosten, met een wachttijd van 1 jaar. De bruto uitkering bedraagt maximaal 70% van het laatstverdiende loon, met een maximum tot het minimumloon. Er komt waarschijnlijk een opt-out regeling voor AOV’s die minimaal een gelijkwaardige dekking hebben als de verplichte AOV. En als hierboven gezegd wordt er opnieuw overwogen om de wachttijd te verruimen naar 2 jaar. Wat dit gaat doen met de premie is nog niet bekend.

Onze arbeidsongeschiktheidsvoorziening is voor de 1e 2 jaar per ziektebeeld. Als de AOV verplicht wordt gesteld dien je voor de tijd na die twee jaar nog wel een AOV tot AOW leeftijd af te sluiten.

Is het oprichten van een BV een uitkomst?

Vaak wordt de vraag gesteld of het zin heeft om een BV op te richten om niet aangemerkt te worden als schijnzelfstandige en om de verplichte AOV niet af te hoeven sluiten.

Een BV oprichten om niet aangemerkt te worden als schijnzelfstandige?

In bepaalde situaties kan het inderdaad de kans verkleinen dat je wordt aangemerkt als schijnzelfstandige. Een BV creëert meer structuur en formele afstand tussen jou en je opdrachtgevers. Hierdoor kan het voor de belastingdienst aannemelijker zijn dat je een zakelijke relatie hebt en geen dienstverband. Een BV geeft echter geen garantie.

Een BV oprichten om de verplichte AOV niet af te hoeven sluiten?

De verplichte AOV geldt niet voor dga’s van een BV. Het heeft dus inderdaad zin om een BV op te richten om zo niet in aanmerking te komen voor deze verplichting. Het blijft uiteraard wel van belang iets te regelen voor het risico dat je uitvalt.

Meld je hier aanGeregeld