7 vragen en antwoorden over schijnzelfstandigheid en de wet DBA

1. Wat is schijnzelfstandigheid volgens de Belastingdienst? 

Kort gezegd betekent schijnzelfstandigheid dat iemand zich presenteert als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband.  

2. Waarom wordt er gehandhaafd op schijnzelfstandigheid? 

Het kabinet wil niet dat zzp’ers ingehuurd worden, terwijl ze eigenlijk in dienst moeten zijn.  
Volgens het kabinet verstoort een opdrachtgever op deze manier het gelijke speelveld en gaat hij zijn verplichtingen naar de Belastingdienst uit de weg.  

Daarnaast wil het kabinet zzp’ers beschermen omdat zelfstandigen niet automatisch zijn beschermd tegen risico's zoals arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. Ook bouwen zij geen pensioen op. Een zzp'er moet dus zelf een verzekering afsluiten of dat risico lopen. In de praktijk kiezen zelfstandigen er vaak voor zich niet te verzekeren vanwege de extra hoge kosten. Duidelijkere regels helpen om het contract te kiezen dat past bij het werk. En hier beter op te handhaven.  

3. Wat is de Wet DBA? 

De Wet DBA staat voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. De wet draagt er sinds 2016 aan bij dat werkgever en werknemer gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor afspraken over en de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. Het is de opvolger van de VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie) waarmee je tot mei 2016 aantoonde dat je als zelfstandige werkte voor een opdrachtgever. 

4. Waar moet je ter voorkoming van schijnzelfstandigheid op letten als zzp’er? 

Samen met je opdrachtgever dien je te bepalen of er sprake is van een opdracht die wordt verleend door de ene ondernemer aan de andere of dat er sprake is van werken in loondienst. Wanneer is er sprake van ondernemerschap? 

• Er is geen werkgeversgezag, je mag zelfstandig uitvoering geven aan je opdracht. Let op, hierbij gaat het niet om wat er moet gebeuren, maar hoe dat gebeurt. 

• Er is geen loonvergoeding 

• Er is geen verplichting tot het persoonlijk verrichten van arbeid 

• Je werkt met een door de belastingdienst gepubliceerde modelovereenkomst 

• Je doet niet langdurig exact hetzelfde werk als andere werknemers van het bedrijf 

• Je bent niet volledig afhankelijk van één opdrachtgever 

• Het commerciële risico ligt bij jou als ondernemer 

5. Hoe gaat de Belastingdienst handhaven op schijnzelfstandigheid?  

Bij handhaving van de wet DBA gaat de Belastingdienst verschillende criteria hanteren om te beoordelen of je echt zelfstandig bent. Hoe meer van deze criteria je aan voldoet, hoe waarschijnlijker het is dat de Belastingdienst je als zelfstandig ziet. Het gaat hierbij om de volgende criteria: 

1. Ondernemerschap 

2. Vrijheid in werkwijze 
   

3. Niet afhankelijk van een enkele opdrachtgever 
   

4. Eigen werktijden en werkplek 
   

5. Gebruik van eigen materialen 

6. Wat gebeurt er als de Belastingdienst jou aanwijst als schijnzelfstandige? 

EenVandaag vroeg het hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam Evert Verhulp. Volgens hem moet jij vanaf dat moment als werknemer worden gezien door het bedrijf waarvoor je werkt. Daardoor word je dus ook verzekerd voor bijvoorbeeld een WW-uitkering en bouw je ook pensioen op. Dit kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de zorgsector, denkt de hoogleraar. Omdat het binnen de zorgsector lastig is om echt als ondernemer te gelden. De hoogleraar verwacht dat veel van deze zzp'ers vanaf volgend jaar als werknemer verder moeten of ander werk moeten zoeken. 

7. Wat is de Wet VBAR? 

De Wet DBA heeft niet de duidelijkheid en rust gebracht die werd verwacht. Daar zou de VBAR, een nieuw wetsvoorstel, verandering in moeten brengen. Mocht deze wet erdoor komen, dan is de geplande invoering in 2026. Het doel van de VBAR is schijnzelfstandigheid te voorkomen en echte zelfstandigen te beschermen. Een belangrijk punt is dat de verantwoordelijkheid voor de beoordeling van de arbeidsrelatie bij de opdrachtgever komt te liggen. Verder gaat dit wetsvoorstel uit van een minimum uurtarief van € 33,- per uur ex BTW. Dit betekent dat in dit wetsvoorstel een uurtarief lager dan EUR 33,- kan wijzen op een verkapt dienstverband. Met duidelijkere regels kunnen werkgevers en werkenden zich beter houden aan de regels. En kan de Belastingdienst hier beter op handhaven.   

Ben jij zzp’er en heb je nog geen AOV geregeld? Bij Zelfstandig Ondernemers regel je het makkelijk en voordelig. Stel hier zelf je ondernemersvangnet samen.